Pojęcie giełdy i rodzaje. Giełda w Polsce i na Świecie

Bardzo dużo osób w świecie literatury, ekonomii, finansów, gospodarki czy inwestycji posługuje się pojęciem giełdy. Czy wiemy jednak co to jest giełda, jakie są jej podziały, do jakiego rynku należy oraz jakie giełdy wyróżniamy na świecie? Warto przyjrzeć się bliżej tej tematyce, aby poznać temat bardziej szczegółowo. W poniższym artykule zostały zebrane najważniejsze informacje dotyczące giełd na świecie.

Co to jest giełda

Giełda w literaturze określana jest jako: „najmocniej rozwinięta oraz najefektywniejsza forma rynku, która pozwala racjonalnie ustalić ceny instrumentów finansowych, uznawanych za przedmiot obrotu”. Giełda jest główną instytucją rynku kapitałowego w wielu krajach i umożliwia obrót papierami wartościowymi bezpośrednio między podmiotami w ściśle ustalonym miejscu, a także przeprowadzanie transakcji wymiany towarami. Transakcje odbywają się w obecności kupujących i sprzedających oraz często z udziałem pośrednika. Przedmiotem obrotu są tzw. akcje. Rynek akcji funkcjonuje skutecznie i płynnie. Wraz z szybkim rozwojem gospodarki pojawia się coraz więcej opcji inwestycji. Przykładem są indeksy notowane na alternatywnym rynku obrotu NewConnect. 

Rodzaje giełdy

W literaturze wyróżnionych zostało wiele klasyfikacji giełd. Wśród nich najczęściej stosowanym podziałem jest ten, który wyróżnia trzy rodzaje giełd: towarowe, papierów wartościowych oraz terminowe. 

a) towarowe

Giełdy towarowe funkcjonują, głównie w oparciu o notowania kontraktów terminowych i opcji. Największe giełdy towarowe to:

–  Chicago Board of Trade,

– Chicago Mercantile Exchange,

– Chicago Stock Exchange.

b) terminowe

Giełdy terminowe są zaawansowaną wersją giełd towarowych. Przykładem instrumentów finansowych, które są sprzedawane i kupowane na giełdach terminowych są:

– obligacje, akcje, waluty,

– produkty – konkretne towary,

– depozyty i wskaźniki ekonomiczne.

c) Giełda papierów wartościowych

Najważniejsza forma instytucji rynku kapitałowego. Transakcje kupna i sprzedaży dokonywane są przez maklerów, na zlecenie klientów i na ich rachunek. Pierwszym, historycznym przykładem giełdy papierów wartościowych na świecie była Londyńska giełda królewska, która powstała w 1554 roku. Natomiast w Polsce inauguracja nastąpiła w 1817 roku. Na znacznym rozwoju giełdy papierów wartościowych istotnie korzystają przedsiębiorstwa. Jeśli są notowane na giełdzie, zyskują wysoką płynność i zaufanie wśród inwestorów.

1) Giełdy w Polsce

Obrót walorami finansowymi w Polsce, został uruchomiony 16 kwietnia 1991 roku. Przykładem spółki akcyjnej zorganizowanej na szeroką skalę w naszym kraju jest Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie. W Warszawie na GPW można wyróżnić następujące indeksy:

– WIG – obejmuje wszystkie spółki notowane na giełdzie, zarówno krajowe jak również zagraniczne, notowane w Warszawie,

– WIG PL – akcje spółek tylko krajowych,

– WIG 20 – 20 najbardziej płynnych spółek,

– WIG 30 – wprowadzony w 2013 roku, zawiera 30 największych spółek( w tym WIG20),

– mWIG40 – zawiera następne w kolejności spółki, pod względem płynności,

– sWIG80 – 80 najmniejszych spółek,

– NewConnect – małe i średnie spółki z wysokim potencjałem.

2) Giełdy na Świecie

Na indeks giełdowy notowany w Warszawie w istotny sposób wpływa wiele znaczących giełd światowych, ich przykładami są:

– najstarszy i najbardziej znany indeks giełdowy na świecie – Dow Jones Industrial Average (DJIA) – indeks giełdy w Nowym Jorku; w jego skład wchodzi 30 największych spółek
 w Stanach Zjednoczonych,

– równie ważny indeks to zbiór 500 wiodących firm notowanych na giełdzie nowojorskiej – Standard&Poor’s 500,

– giełda notowana w Japonii, w mieście Tokio, nazywana Nikkei – 225 najważniejszych spółek w kraju,

– londyński indeks FTSE 100 – sto największych firm w Wielkiej Brytanii,

– francuski CAC 40, największe spółki notowane na giełdzie w Paryżu.