Inflacja w Turcji – czy 2023 rok przyniesie poprawę?

Polacy od wielu miesięcy bacznie śledzą wskaźniki inflacji w swoim kraju. Chociaż dwucyfrowy wynik budzi niepokój, to kraj nad Wisłą bez wątpienia znajduje się w lepszej sytuacji niż Turcja, gdzie w 2022 roku inflacja przekroczyła 85%. 

Rok niechlubnych rekordów tureckiej gospodarki

Turcja już pod koniec 2021 roku odnotowała dynamiczny wzrost inflacji, a w kolejnym roku z miesiąca na miesiąc sytuacja tego kraju wyglądała coraz gorzej. Okresem rekordowego wzrostu cen był październik 2022, kiedy poziom inflacji wyniósł 85,5%. Jest to najwyższy wynik od lat 90. ubiegłego wieku. Odwrócenie trendu wzrostowego nastąpiło w listopadzie, gdy wzrost cen był nieco niższy, niż spodziewali się ekonomiści. Turecka inflacja rdr w ciągu ostatnich 10 miesięcy przedstawiała się następująco:

• marzec 2022 – 61,1%
• kwiecień 2022 – 69,97%,
• maj 2022 – 73,5%,
• czerwiec 2022 – 78%,
• lipiec 2022 – 79,6%,
• sierpień 2022 – 80,2%,
• wrzesień 2022 – 83,5%,
• październik 2022 – 85,5%,
• listopad 2022 – 84,4%,
• grudzień 2022 – 64,3%.

W nadchodzących miesiącach spodziewany jest trend spadkowy inflacji, którego powodem będzie efekt wysokiej bazy z poprzedniego roku.

Dlaczego inflacja tak mocno dotyka Turcję?

Ekonomiści dopatrują się powodu wysokiej inflacji w decyzjach tureckich polityków. Działania władz od dłuższego czasu są nakierowane na wzrost gospodarczy. Tanie kredyty osłabiają walutę i destabilizują ceny. Zdaniem prezydenta Erdogana niższe koszty kredytów łagodzą wzrost cen, dlatego należy dążyć do obniżania poziomu głównej stopy procentowej, która obecnie wynosi 9%. Luźna polityka monetarna nie mogła spowolnić inflacji, a Turcja już planuje uruchomienie dużego programu wydatków publicznych, który może negatywnie wpłynąć na poziom cen. Tureccy politycy odpierają zarzuty ekonomistów i twierdzą, że nagły wzrost inflacji został spowodowany wysokimi cenami surowców, inwazją Rosji na Ukrainę oraz innymi czynnikami zewnętrznymi. 

Mieszkańcy Turcji zmagają się z drożyzną

Obywatele Turcji w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy musieli zmierzyć się z ogromnymi podwyżkami cen. Efekt rozpędzonej inflacji dostrzegli wszyscy, ponieważ szacuje się, że koszt utrzymania mieszkania wzrósł o 79,8% w skali roku. W grudniu żywność była o 77,9% droższa w porównaniu z końcem 2021 roku. Wyraźnie wzrósł koszt wyposażenia mieszkania — aż o 73%. W październiku 2022 niezależny ośrodek ENA Group szacował, że ceny w Turcji były o 185% wyższe w porównaniu z cenami sprzed dwunastu miesięcy, a Turecki Instytut Statystyczny informował o wzroście cen transportu o 117%. Co ciekawe, w 2015 roku za 55 tysięcy lir tureckich można było kupić samochód dobrej jakości. Obecnie taka kwota nie wystarczy nawet, aby nabyć najnowszy telefon znanej marki.

Czy najbliższe miesiące przyniosą poprawę?

Agencja Bloomberg prognozuje, że pod koniec 2023 roku inflacja w Turcji wyniesie 44%. Oznacza to, że sytuacja tego kraju powinna ulec poprawie. Mimo wszystko ten wynik trzykrotnie przekracza średnią z 15 innych podobnych gospodarek z całego świata, które zostały przeanalizowane przez agencję. Turecki bank centralny w listopadzie 2022 przeprowadził badania, z których wynika, że inflacja w perspektywie dwóch lat spadnie do poziomu niecałych 21%. Nie wiadomo, czy planowany program wydatków nie wpłynie negatywnie na dynamikę inflacji. Władze planują między innymi wypłatę wcześniejszych emerytur, kontynuację wparcia udzielania tanich kredytów i znaczącą, 55-procentową podwyżkę płacy minimalnej. Sam prezydent Erdogan twierdzi, że spodziewa się spowolnienia inflacji do ok. 40% w ciągu kilku miesięcy.