Jak liczona jest zdolność kredytową?

Zdolność kredytowa to zdolność organizacji lub osoby fizycznej (osoby prawnej lub fizycznej) do terminowego i pełnego spłacania pożyczek i kredytów. Jest ona ustalana na podstawie wielu czynników, które są różne dla osób i organizacji.

Zdolność kredytowa osoby fizycznej

Zdolność kredytowa osoby fizycznej to posiadanie odpowiedniej liczby pozytywnych czynników, które świadczą o zdolności do pożyczenia określonej kwoty i dokonywania miesięcznych płatności.

Zdolność do spłaty pożyczki to coś, co jest niezbędne przy pożyczaniu pieniędzy od instytucji finansowych (FI). Banki, przed zatwierdzeniem wniosku, analizują tę zdolność i obliczają ryzyko kredytowe — prawdopodobieństwo utraty pieniędzy, jeśli klient nie będzie w stanie dokonać płatności.

Specjaliści zwracają uwagę na wskaźniki, które składają się na stopień ryzyka. Są to modele scoringowe — rodzaj algorytmu, za pomocą którego można analizować dane finansowe o kredytobiorcy, takie jak wiek, staż pracy, średni miesięczny dochód, stan cywilny, liczba osób na utrzymaniu, aktywa, zobowiązania itp.

Wykorzystując kilka wzorów, można wyprowadzić wskaźnik ilościowy. Każdy bank ma swoją minimalną wartość tego wskaźnika.  Aby uzyskać zgodę na pożyczkę, liczba ta musi być wyższa niż minimum ustalone przez FI.

Sprawdzana jest również historia kredytowa kredytobiorcy. Im bardziej jest ona udana, tym większe prawdopodobieństwo uzyskania pozytywnego poziomu zdolności kredytowej.

Ocena kredytowa to analiza dużej ilości informacji i dokumentów. Obecnie większość informacji o każdym kredytobiorcy znajduje się we wspólnych bazach danych banków, podczas gdy wcześniej sprawdzenie zdolności kredytowej kredytobiorcy wymagało wiele czasu i wielu dokumentów.

Dziś specjalistyczne programy pozwalają obliczyć liczby w kilka minut.

Metody oceny zdolności kredytowej

Omówmy osobno metody analizy wypłacalności. Przekonaliśmy się już, że nie ma jednej metody oceny, która doprowadzi do najbardziej wiarygodnych informacji, każda instytucja ma swoje własne algorytmy.

Co więcej, FI często nie stosują tego samego systemu wobec wszystkich kredytobiorców — każda osoba tworzy w swoim życiu unikalną sytuację finansową i indywidualne podejście do oceny jej zdolności kredytowej jest zawsze mile widziane.

Wszystkie metody są w taki czy inny sposób skategoryzowane i dzielą się na dwa rodzaje.

Algorytmy scoringowe

Zastosowanie analizy czynnikowej i ilościowej (numerycznej), która umownie dzieli kredytobiorców na trzy grupy oceny — „pozytywną”, „neutralną” i „negatywną”. Algorytmy służą do obliczania wskaźnika, który jest przypisany do każdego klienta, co decyduje o tym, czy klient zalicza się do jednej grupy, czy nie. Wyniki takiej analizy są podsumowywane w punktacji, wskaźnikach i tak dalej, w ratingu.

Ocena eksperta

Eksperci zajmują się obliczaniem wskaźników kredytobiorcy, jego osobistych cech i właściwości, analizą jego historii kredytowej i tak dalej. Okazuje się, że dla każdego wnioskodawcy podejmowana jest indywidualna decyzja, oparta nie tylko na statystykach dotyczących jego finansów, ale także na osobistych wrażeniach klienta.

W ocenie wyników przez banki występuje ogólna prawidłowość — im wyższa kwota kredytu i miesięczna kwota spłaty, im dłuższy okres kredytowania, tym dokładniej sprawdzają zdolność obywatela do dotrzymania terminów spłaty.

Również nowoczesne systemy obliczania ryzyka kredytowego uwzględniają sytuację makroekonomiczną na świecie tu i teraz. Na przykład ryzyko niewywiązania się z umowy, kryzys gospodarczy i tak dalej. Do tego celu wykorzystywane są specjalne programy komputerowe.